طراحي وب سايت مهارتي است كه جنبه هاي نظري، فني و هنري فراواني دارد. در جنبه هاي نظري اين مهارت، روش شناسي طراحي وب سايت مورد بررسي قرار ميگيرد كه نتيجه آن رسيدن به بهترين روش براي برقراري ارتباط با مخاطب و انتقال پيام، پاسخگويي به نيازهاي كاربران و جلب رضايت آنها است.
جنبه هاي فني طراحي وب سايت بر شيوه هاي پياده سازي وب سايت و فن آوري هاي به كار گرفته شده در آن تمركز دارد تا وب سايت با سرعت مناسب و كارايي قابل قبول پياده سازي شود و از امنيت كافي هم برخوردار باشد. در جنبه هاي هنري هم ملزومات ايجاد يك سايت با جذابيت هاي بصري بالا و زيبايي ظاهري مورد بحث قرار مي گيرد.
گام هاي اوليه طراحي سايت
براي ايجاد يك وب سايت مانند هر نرم افزار ديگري بايد مراحلي را طي نمود تا ضمن تعيين اهداف مورد نظر از ايجاد صفحات وب، مسير رسيدن به اين اهداف تا حدي روشن شود. در يك جمع بندي كلي مي توان موارد زير را به عنوان مراحل طراحي يك وب سايت برشمرد:
الف) نيازسنجي: در اين مرحله بايد مشخص كنيد هدف از ايجاد وب سايت چيست. براي رسيدن به اين شناخت، اغلب اوقات لازم است با سفارش دهنده وب سايت يا افراد مطلعي كه توسط وي معرفي ميشود مصاحبه صورت گيرد تا پاسخ روشني براي پرسشهاي زير به دست آيد
وب سايت جزو كدام دسته از پايگاه هاي اينترنتي قرار مي گيرد؟ آيا بيشتر بر جنبه اطلاع رساني تأكيد دارد يا جنبههاي ديگري مانند فروش كالا و خدمات، سرگرمي، به اشتراك گذاري نظرات كاربران و … موردنظر است.
مخاطبان وب سايت چه افرادي هستند و چه ويژگيهايي دارند؟ آيا مراجعه كنندگان به وب سايت مخاطبان عمومي هستند يا قشر خاصي مانند دانشجويان، دانش آموزان، كارمندان يك اداره، كودكان و به كاربران اصلي وب سايت را تشكيل مي دهند؟
برآورد اوليه از تعداد مخاطبان سايت و حجم اطلاعات چه ميزان است؟ آيا وبسايت در زمره پايگاههاي اينترنتي كوچك با كاربران محدود قرار مي گيرد يا به دليل ماهيت آن مورد استفاده تعداد زيادي از مخاطبان واقع ميشود؟ براي نمونه وب سايت يك شركت تجاري احتمالا در بدو تأسيس بازديد كننده چنداني نخواهد داشت اما وب سايتي كه براي اطلاع رساني در مورد نمرات دانش آموزان يك دبيرستان ايجاد ميشود قطعا با انبوهي از مراجعه كنندگان مواجه ميشود.
ب) تهيه طرح اوليه: پس از كسب شناخت كافي از اهداف ايجاد وب سايت بايد طرحي را آماده كنيد كه موارد زير را شامل شود. مكتوب نمودن اين موارد به شما كمك مي كند بر اساس شناخت به دست آمده از اهداف وب سايت، براي طراحي وب سايت يك گام عملي ديگر برداريد.
- بخش هاي اصلي و فرعي وب سايت را مشخص كنيد. بخشهاي اصلي، اهداف وب سايت را محقق مي كنند و بخشهاي فرعي به منظور جلب نظر مخاطبان، خدمات جذابي را ارايه ميدهند. براي نمونه در وب سايت يك شركت رايانهاي، اطلاع رساني مورد تواناييها، خدمات و پروژههاي شركت بخش اصلي محسوب ميشود اما ميتوان براي جلب نظر مشتريان، يك بخش فرعي را براي دانلود نرم افزارهاي پركاربرد در نظر گرفت.
- ساختار سايت را طراحي نماييد. اين ساختار بايد ارتباط ميان صفحات مختلف و روشهاي موجود در پيمايش وب سايت را به گونهاي مشخص نمايد كه دسترسي به بخشهاي گوناگون با سرعت و بدون ايجاد سردرگمي براي كاربران انجام شود.
- در مورد روش جستجوي اطلاعات درون وب سايت، تصميم گيري كنيد.
- اجزاء تشكيل دهنده وب سايت را مشخص نماييد. اين اجزاء در مورد وب سايتهاي ساده، همان صفحات حاوي اطلاعات هستند اما در وب سايتهاي پيچيده تر شامل سرويس هاي قابل ارايه ميباشند. براي نمونه بايد مشخص كنيد كه آيا وب سايت شما امكان ثبت نام كاربران و ارايه خدمات پست الكترونيك به آنها را فراهم مي كند يا خير، در انتهاي اين مرحله مهم، بايد تصويري كلي از نقشه وب سايت در ذهن شما شكل بگيرد تا به تدريج آن را مكتوب و تكميل نموده و به اين ترتيب وارد مرحله تهيه محتوا شويد.
ج) تهيه محتوا: هنگامي كه پياده سازي وب سايت به مرحله پياده سازي نزديك شد بايد محتواي در نظر گرفته شده براي وب سايت را در قالبهاي موردنياز تهيه و آماده سازي كنيد. اين محتوا مي تواند شامل موارد زير باشد:
متن، شامل صفحات وب حاوي نوشته يا اسناد متني قابل دانلود
مالتي مديا: مجموعهاي از تصاوير يا فايلهاي صوتي – تصويري مرتبط با مطالب، عكسهايي از محصولات، تبليغات و و فايلهاي اجرايي: شامل فايل برنامه هاي قابل دانلود، افزونه هاي موردنياز مرورگر و
مالتي مديا: مجموعهاي از تصاوير يا فايلهاي صوتي – تصويري مرتبط با مطالب، عكسهايي از محصولات، تبليغات و…
فايلهاي اجرايي شامل فايل برنامه هاي قابل دانلود، افزونه هاي موردنياز مرورگر و…
د) پياده سازي: تهيه طرح و بازنگري در اجزاء مختلف آن تا رسيدن به نسخه نهايي، طراح وب سايت را وارد مرحله پياده سازي يعني ايجاد وب سايت مي كند. در اين مرحله بايد به پرسشهاي زير پاسخهاي مناسبي داده شود:
با توجه به طرح وب سايت، پياده سازي آن با استفاده از چه ابزارها و فن آوري هايي ممكن است؟
كدام يك از اين ابزارها و فن آوريها، كارايي و امنيت مورد نظر را با صرف كمترين هزينه به دنبال دارند و در عين حال قابليت توسعه وب سايت را افزايش مي دهند؟
بر اساس برآورد صورت گرفته در مورد حجم اطلاعات و تعداد كاربران، چه امكانات سخت افزاري براي راهاندازي وب سايت مورد نياز است؟
ه) آماده سازي و انتشار: پس از پياده سازي و درج محتواي صفحات وب سايت مي بايست با انتخاب نام دامنه و تهيه فضاي ميزبان نسبت به آماده سازي و انتشار وب سايت بر روي سرور وب اقدام نمود.
و) اشكال زدايي و توسعه: پس از درج محتوا در وب سايت و قرار دادن آن بر روي سرور وب لازم است ضمن رفع اشكالات موجود در آن كه اغلب از خطاهاي پيادهسازي ناشي ميشود. ميزان تطابق وضعيت سايت با نيازسنجي اوليه مورد ارزيابي قرار گيرد. اين تطبيق كه با ارزيابي تعداد مخاطبان و نيز بازخوردهاي دريافت شده قابل انجام است به مديران و طراحان وب سايت كمك مي كند براي ايجاد تغييرات در ساختار با محتواي وب سايت و نيز برنامه ريزي براي طرحهاي توسعهاي اقدامات لازم را صورت دهند.